Τόσο οι Παιδαγωγικές επιστήμες, όσο και η επιστήμη της γνωστικής και αναπτυξιακής ψυχολογίας έχουν κατά καιρούς επισημάνει τη σημασία του παιχνιδιού για την ανάπτυξη του ανθρώπου. Το παιδί αρχίζει να εξερευνεί και να γνωρίζει τον κόσμο κυρίως παίζοντας. Πρώτα παίζοντας με τον εαυτό του και τις σταδιακά αναπτυσσόμενες ικανότητές του και, στη συνέχεια παίζοντας με τους άλλους. Το παιχνίδι συνδέεται με ωραία συναισθήματα.
Τι γίνεται όμως στον κόσμο των «μεγάλων»; Εμείς οι «μεγάλοι» χρειάζεται να παίζουμε; Τι κερδίζουμε μέσα από το παιχνίδι;
Κατά τον παιδίατρο και διάσημο ψυχαναλυτή παιδιών Donald Winnicott, πρέπει να διακρίνουμε τον όρο παιχνίδι» από τον όρο «παίξιμο». Η έννοια «παιχνίδι» αναφέρεται στο συγκεκριμένο παιχνίδι, στο οποίο ένα παιδί αναλώνεται, επισημαίνοντας κυρίως το περιεχόμενο αυτού που κάνει (π.χ. παίζει με κούκλες, με αυτοκινητάκια, ζωγραφίζει κ.λ.π.). Αντίθετα, το «παίξιμο» είναι μια διαχρονική ικανότητα του ανθρώπου που δεν βρίσκεται μόνο στο παιχνίδι, αλλά εκφράζεται με πάρα πολλούς τρόπους, όπως για παράδειγμα στην καθημερινή επικοινωνία, στην επιλογή των λέξεων, στον τόνο της φωνής, στο χιούμορ, όπως και σε οποιαδήποτε ενέργεια που δείχνει ζωντάνια.
Άραγε στην καθημερινή μας ρουτίνα «παίζουμε» καθόλου; Εάν προσδώσουμε χαρακτηριστικά παιχνιδιού στην εργασία μας, στις σχέσεις μας, στο διάβασμα του μικρού παιδιού μας, στη διαδικασία του καθημερινού μαγειρέματος, θα είναι η καθημερινότητά μας πιο εύκολη;
Όπως είπαμε όταν «παίζουμε» νιώθουμε ευχάριστα συναισθήματα, όχι γι αυτό που κάνουμε, αλλά για το γεγονός ότι αντιλαμβανόμαστε τις ενέργειες μας, ως μέρος ενός παιχνιδιού, που μας επιτρέπει να δημιουργούμε, να ονειροπολούμε, να συμβολίζουμε, να μετασχηματίζουμε φαντασιωτικά τους ρόλους μας σε μια κατάσταση. Με το να «παίζουμε» οι ενήλικες νιώθουμε απλά ζωντανοί!
Με το να παίζουμε φαντασιακά δημιουργούμε κάτι και νιώθουμε ικανοποίηση. Όχι για το τελικό αποτέλεσμα, αλλά για την ίδια τη διαδικασία. Παίζουμε ένα παιχνίδι γνωρίζοντας ότι μπορεί είτε να κερδίσουμε είτε να χάσουμε. Μήπως να αναλογιστούμε τις προκλήσεις της ζωής ως έναν ψυχικό χώρο όπου μπορούμε ελεύθερα να «παίξουμε» χωρίς περιορισμούς;
Σε όλη τη διάρκεια της ημέρας όλοι οι άνθρωποι συνεχώς σκεφτόμαστε. Αναπτύσσουμε σκέψεις για τον εαυτό μας, για τις καταστάσεις που βιώνουμε και για τους άλλους. Άραγε μήπως να αρχίζουμε να «παίζουμε» με αυτές τις σκέψεις; Όχι για να καταλήξουμε κάπου συγκεκριμένα, απλά για την ευχαρίστηση του να παίζουμε με κάτι. Ακόμη κι αν αυτό το «κάτι» είναι οι ίδιες μας οι σκέψεις!
