1. Τι είναι οι κρίσεις πανικού;
Πρόκειται για αιφνίδια κι έντονα επεισόδια άγχους (φόβος ή δυσφορία), τα οποία μπορούν να συμβαίνουν μετά την έκθεση σε μία ή παρόμοιες καταστάσεις, και κατά την διάρκεια των οποίων το άτομο βιώνει 4 τουλάχιστον σωματικά ή γνωστικά συμπτώματα.
2. Τι είδους «σωματικά» συμπτώματα συνοδεύουν μια κρίση πανικού?
- Ταχυπαλμία, ταχυκαρδία ή αίσθημα ότι η καρδιά μπορεί να σπάσει.
- Εφίδρωση
- Τρέμουλο ή έντονος τρόμος (μυϊκή ένταση)
- Δύσπνοια ή πλάκωμα στο στήθος
- Αίσθημα πνιγμονής
- Πόνος ή ενόχληση στο στήθος.
- Ναυτία ή υπογάστρια δυσφορία
- Αίσθημα ζάλης, αστάθειας ή τάση λιποθυμίας.
- Αίσθηση μή πραγματικότητας ή αίσθηση απομάκρυνσης από τον εαυτό.
- Παραισθησίες (μουδιάσματα ή μυρμηγκιάσματα)
- Αιφνίδιο αίσθημα ζέστης ή κρύου (ρίγη).
3. Τι είδους «γνωστικά» συμπτώματα συνοδεύουν μια κρίση πανικού?
- Ο φόβος ότι το άτομο χάνει τον έλεγχο.
- Ο φόβος ότι το άτομο «τρελαίνεται».
- Ο φόβος ότι το άτομο πεθαίνει.
4. Ποια η διάρκεια μιας κρίσης πανικού;
Μία κρίση πανικού έχει αιφνίδια έναρξη, τα συμπτώματά της κορυφώνονται συνήθως μέσα σε 10 λεπτά και το περισσότερο που μπορεί να διαρκέσει είναι περίπου 30 λεπτά. Τυχόν αίσθηση παρατεταμένου πανικού συνήθως οφείλεται σε «καταστροφολογική» ερμηνεία ηπιότερων συνεχιζόμενων συμπτωμάτων άγχους.
5. Τι είναι η αγοραφοβία και πώς συνδέεται με τις κρίσεις Πανικού;
Πρόκειται για άγχος του ατόμου να είναι σε μέρη ή καταστάσεις από όπου η διαφυγή είναι δύσκολη (ή μπορεί να νιώσει αμηχανία) ή στις οποίες μπορεί να μην υπάρχει η δυνατότητα βοήθειας σε περίπτωση που βιώσει μια κρίση πανικού ή συμπτώματα παρόμοια του πανικού. Στις περισσότερες περιπτώσεις, μετά από μία ή περισσότερες κρίσεις πανικού το άτομο βιώνει μια διάχυτη αίσθηση άγχους και φόβου μήπως επαναβιώσει συμπτώματα πανικού. Λόγω αυτού του «φόβου του φόβου» αποφεύγει μέρη με πολυκοσμία, στενούς χώρους, μεταφορικά μέσα και γενικότερα μπορεί να περιορίζει τις μετακινήσεις του. Σε κάποιες περιπτώσεις, μπορεί το άτομο να μη βγαίνει καθόλου έξω από το σπίτι του ή να έχει ανάγκη της συνεχούς παρουσίας ενός συνοδού.
6. Τι είναι η Διαταραχή Πανικού;
Πρόκειται για μια αγχώδη διαταραχή, όπου το άτομο βιώνει επαναλαμβανόμενες απροσδόκητες κρίσεις πανικού, οι οποίες συνοδεύονται για τουλάχιστον ένα μήνα από: επίμονη ανησυχία μήπως ξαναπάθει κρίση πανικού ή από ανησυχία και στεναχώρια για τις επιπτώσεις και τις συνέπειες των κρίσεων ή από σημαντική αλλαγή της συμπεριφοράς του.
7. Πότε χρειάζεται να απευθυνθώ σε κάποιον ειδικό;
Σε περίπτωση που το άτομο βιώνει έντονο αίσθημα δυσφορίας ή παρατηρείται έκπτωση στην λειτουργικότητά του (συνεχείς αποφυγές, φόβος να μείνει μόνο του, αίσθηση ότι έχει χάσει παντελώς τον έλεγχο, δυσκολίες στην διαπροσωπικό ή επαγγελματικό τομέα κ.λ.π.) η αναζήτηση βοήθειας από κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας θεωρείται απαραίτητη και ωφέλιμη.
8. Με ποιους τρόπους αντιμετωπίζεται το πρόβλημα των κρίσεων πανικού;
Με βάση τη σύγχρονη επιστημονική βιβλιογραφία, η γνωστική συμπεριφορική θεραπεία θεωρείται η θεραπεία «εκλογής» για την αντιμετώπιση της διαταραχής πανικού με ή χωρίς αγοραφοβία. Σε σπάνιες περιπτώσεις που η ψυχολογική θεραπεία δεν επιφέρει ύφεση της συμπτωματολογίας, προτείνεται η παράλληλη χορήγηση αγχολυτικής ή / και αντικαταθλιπτικής φαρμακευτικής αγωγής.
9. Τι ακριβώς περιλαμβάνει μια ψυχοθεραπεία εστιασμένη στις κρίσεις πανικού?
Η γνωστική συμπεριφορική θεραπεία (Cognitive Behavioral Therapy) συνιστά μια βραχεία ψυχολογική θεραπεία που εστιάζει στο «εδώ και τώρα». Θεραπευόμενος και θεραπευτής συνεργάζονται, ώστε να αναδυθούν οι ψυχολογικοί μηχανισμοί που μεσολαβούν πριν, κατά τη διάρκεια και με το πέρας ενός επεισοδίου πανικού. Παρεμβαίνουν μαζί στις δυσλειτουργικές ψυχολογικές διεργασίες του ατόμου. Σταδιακά, το άτομο μαθαίνει να θωρακίζεται ψυχικά απέναντι στις καταστάσεις (φαντασιακές ή και πραγματικές) που πυροδοτούν κρίσεις πανικού. Η διαφραγματική αναπνοή, η προοδευτική έκθεση, η αναγνώριση και ο έλεγχος δυσλειτουργικών σκέψεων, η γνωστική αναδόμηση αποτελούν μέρος των θεραπευτικών τεχνικών, που δύνανται να χρησιμοποιηθούν. Σε κάθε περίπτωση, απαιτείται εξατομίκευση των παρεμβάσεων, με σεβασμό στην ιδιαιτερότητα και τη μοναδικότητα του κάθε ανθρώπου.
10. Πώς μπορώ να επιλέξω τον κατάλληλο ειδικό για να αναζητήσω βοήθεια;
Δεν ακολουθούν όλοι οι ειδικοί ψυχικής υγείας το ίδιο ψυχοθεραπευτικό μοντέλο. Η πιστοποιημένη μεταπτυχιακή κλινική εκπαίδευση σε ζητήματα ψυχοπαθολογίας και η ψυχοθεραπευτική εξειδίκευση στη γνωστική συμπεριφορική θεραπεία συνιστούν τα αναγκαία τυπικά προσόντα, που μπορεί αναζητήσει κανείς στο βιογραφικό των διαθέσιμων ειδικών ψυχικής υγείας της περιοχής του.
